Świecące dzieła sztuki – poznaj lampy włoskiej marki Catellani & Smith
KolekcjeZapadają w pamięć, bo są inne niż wszystkie lampy. Zachwycają nie tylko materialną formą, lecz także niematerialnym cieniem, który rzucają, tworząc we wnętrzu niezwykły nastrój. Od 35 lat zadziwiają designem, kunsztownym ręcznym wykonaniem i różnorodnością form – od kąpiących złotem słonecznych tarcz po skrajny minimalizm „świecącej kreski”. Stoi za nimi Enzo Catellani – artysta i projektant w jednej osobie, który wcale nie lubi być tak nazywany…
Koń, który projektował oświetlenie
„Zacząłem robić lampy, nie wiedząc, czy kiedykolwiek je sprzedam. Sukces przyszedł nagle, niespodziewanie, bez ostrzeżenia. Nie wiedziałem nawet, jak je wytwarzać na linii produkcyjnej…” – wspomina twórca marki Catellani & Smith.
Enzo Catellani zaczął konstruować pierwsze lampy w swoim warsztacie w Bergamo pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Zaciekawiły one czołowego niemieckiego dystrybutora oświetlenia, który wystawił je na targach Ambiente. Odniosły ogromny sukces, co skłoniło Enza do założenia własnej firmy – Catellani & Smith. Kim był Smith, a konkretnie Logan Smith? Rzekomo londyńskim projektantem lamp – bo miało to robić wrażenie na klientach… W rzeczywistości tak nazywał się ukochany koń pana Enza. Od podobnych żartów roi się w historii włoskiej marki, bo Enzo nasyca żartami także swoje dzieła.
Zobacz: Lampy Kamdibe Sosnowskiej to rzemieślnicze cuda! Każda jest unikatowa i wprowadza nastrój do wnętrza
Fil de Fer – jedna z kultowych lamp Catellani & Smith
Ma status najbardziej rozpoznawalnej lampy Catellani & Smith i należy do ulubionych modeli samego Enza. To ażurowa kula, misternie utkana z aluminiowego drutu, rozświetlona żarówkami zamontowanymi wewnątrz. Fil de Fer (z fr. drut) została zainstalowana w wielu prestiżowych miejscach (np. wersja o dwumetrowej średnicy zdobi Victoria & Albert Museum w Londynie).
Lampa dostępna jest w trzech rozmiarach (o średnicy 50 cm, 70 cm i 100 cm), a także w wersji ogrodowej. Jej waga waha się od 7 do 25 kg. Można wybierać między wersją z czystego aluminium a anodowaną na złoto. Wszystkie modele wyposażone są w funkcję ściemniania Triac, co pozwala na stworzenie nastrojowej atmosfery. Wewnątrz klosza znajduje się od 12 do 24 żarówek. Nie wszystkie modele mają kształt klasycznej kuli – Fil de Fer doczekała się również wersji przypominającej chmurkę – Nuvola.
Z inspiracji kosmosem – lampy jak gwiazdy i księżyce
Projektując lampy, Enzo często nawiązuje do ciał niebieskich i zjawisk obserwowanych na niebie. Kuliste formy opraw i sączące się z nich światło tworzą we wnętrzach niespotykany klimat. Jednym z najbardziej niezwykłych projektów (autorstwa Giulii Archimede) jest Alchemia – rzeźba nawiązująca do zjawiska zaćmienia Słońca, złożona z dwóch dysków. Pierwszy, wykonany z alabastru i oświetlony diodami LED, pozostaje nieruchomy, natomiast drugi przesuwa się po torze wykonanym z wapienia Medea. Przesuwając jeden z dysków, regulujemy natężenie światła, a interakcja między światłem a cieniem osiąga swój szczyt w momencie, gdy oba dyski nakładają się na siebie, niemal naśladując zaćmienie słońca.
Zobacz też: Najładniejsze lampy ze szkła, tkanin, plecionek i papieru – najmodniejsze lampy wiszące do salonu
Barokowy światłocień i złoto, minimalna forma – maksymalna ilość światła
„Lampy z pierwszych kolekcji to obiekty, które ze względu na złote lub srebrne wykończenie bliższe są barokowi niż minimalizmowi. (…) Później, wraz z pojawieniem się diod LED, mogłem tworzyć liniowe i minimalistyczne obiekty oświetleniowe z cienkimi mikrokabelkami” – mówi Enzo.
Jedną z najważniejszych cech lamp włoskiej marki jest ich projektowanie w taki sposób, by po włączeniu źródłem efektów specjalnych we wnętrzu była nie tylko sama forma lampy i światło, które emituje, ale także… cień. Na ścianach powstają niezwykłe obrazy – niekiedy za pomocą bardzo prostych środków.
Fabryka pełna złota i ciszy oraz showroom z setkami niezwykłych lamp w Bergamo
Dzięki uprzejmości firmy Catellani & Smith oraz polskiego dystrybutora tej marki – Elit S.A. – redakcja „Werandy” miała okazję odwiedzić fabrykę i przyjrzeć się procesowi powstawania tych rzemieślniczych cacek. Miejsce robi ogromne wrażenie – to fabryka, w której panuje zadziwiająca cisza. Kilkudziesięciu pracowników ręcznie tworzy poszczególne elementy: czasze abażurów pokrywane są płatkami złota, z kilometrów drutu starannie zaplatane są kule Fil de Fer, a do małych żaróweczek mocuje się mikrokabelki. Przez otwarte okna jasnego, świetlistego budynku w słoneczny letni dzień sączy się aromat kwitnącego jaśminu…
Jeśli kiedykolwiek będziecie w Bergamo, koniecznie zajrzyjcie do głównego showroomu marki przy via Borfuro 1. W salonie, rozciągającym się na kilku poziomach, można obejrzeć wszystkie lampy stworzone przez Enza oraz innych projektantów Catellani & Smith. Choć zachwycają już w katalogach, na stronach internetowych i w czasopismach wnętrzarskich, to największe wrażenie robią na żywo. Może zapragniecie mieć w domu własne zaćmienie słońca – na życzenie?
Więcej o lampach Catellani & Smith na stronach:
catellanismith.com, elitdesign.pl
Tekst: Beata Majchrowska
Zdjęcia: Beata Majchrowska, serwis prasowy marki Catellani & Smith
Zdjęcia otwierające: żyrandol PostKrisi oraz lampa w kształcie kwiatu For You
