Mydlnice - uprawa i charakterystyka
Jedna doda uroku skalniakowi, druga – włosom. Obie największe wrażenie robią wieczorem, gdy zaczynają oszałamiająco pachnieć.
Mydlnica bazyliowata (Saponaria ocymoides)
Pierwsza – mydlnica bazyliowata (Saponaria ocymoides) – przyjechała do nas z Alp. Rośnie na wapiennych skałach, dwa tysiące metrów n.p.m. To dlatego sprawdza się na skalniakach, murkach, obrzeżach rabat, między roślinami cebulkowymi, które chroni przed inwazją chwastów, albo jako tło dla wyższych roślin. Można ją także sadzić w pojemnikach.
Mydlnica bazyliowata - okres kwitnięcia
Rośnie w dużych kępach i szybko się rozrasta, okrywając ziemię gęstą darnią czerwonawych łodyg i owalnych, jasnozielonych liści. W maju zaczyna obficie kwitnąć – zaraz po żagwinach i floksach – i nie przestaje aż do końca czerwca. Drobne kwiaty tworzą jasnofioletowy, różowy lub biały dywan, w zależności od odmiany. Są zapylane przez ćmy i po zachodzie słońca pachną migdałami.
Mydlnica bazyliowata - uprawa
To idealna roślina dla leniwych, bo nie ma prawie żadnych wymagań. Jest odporna na suszę, wiatr i mróz, nie potrzebuje nawożenia. Najlepiej posłuży jej dobrze przepuszczalna, wapienna, lekko zasadowa ziemia, ale raczej nie wybrzydza. Potrzebuje tylko słońca – wtedy będzie się czuła jak u siebie w Alpach. Szkodzą jej mszyce i ślimaki, lecz generalnie opiera się chorobom.
Mydlnica bazyliowata - sadzenie
Kupione w sklepie sadzonki wsadzamy do gruntu późną wiosną, gdy zniknie ryzyko przymrozków. Jeśli chcemy rozmnożyć ją z nasion, musimy wcześniej wysiać je do zimnego inspektu albo do pojemników, najlepiej jesienią lub wczesną wiosną. Pamiętajmy tylko, że nasiona wymagają dwutygodniowego leżakowania w niskiej temperaturze (między –4ºC a +4ºC). Dopiero potem pojemniki można przenieść w ciepłe miejsce. Pierwsze roślinki pojawią się po miesiącu. Kiedy trochę urosną, będzie można je przepikować, jedną od drugiej w odległości ok. 40 cm. Młode sadzonki szybko się rozkrzewią i zakwitną w następnym sezonie. Po trzech latach kępa zamiera i roślinę sadzimy na nowo. Po zakończeniu kwitnienia mydlnicę trzeba mocno przyciąć, inaczej się rozsieje. Chyba że na tym właśnie nam zależy.
Mydlnica lekarska zamiast mydła
Siostrą alpejskiej ślicznotki jest mydlnica lekarska (Saponaria officinalis), która rośnie w Polsce dziko, ale przyjmie się też w ziołowym ogródku. Ważne, by po przekwitnięciu obciąć kwiatostany, inaczej zdominuje inne rośliny. Nie tworzy płożących kęp jak bazyliowata, kwiaty ma większe, białe lub białoróżowe. W przeciwieństwie do swojej dekoracyjnej krewniaczki jest stosunkowo odporna na ślimaki. No i bardziej pożyteczna – to idealne zioło do pielęgnacji włosów. Z pokruszonych liści albo suszonego korzenia bez problemu zrobimy odwar, który doda włosom objętości i sprawi, że nie będą się tak przetłuszczały. Ale uwaga! Po pierwsze, zbyt często stosowany może wysuszać włosy. A po drugie, jest bardzo delikatny, nie tak skuteczny jak nowoczesne szampony, więc w twardej wodzie raczej nie zadziała.
Odwar można też wykorzystać do prania. Mydlnicy nie polecam tylko jako płynu do mycia naczyń, bo zawarte w niej saponiny są lekko trujące. Za to świetnie nadaje się do czyszczenia delikatnych tkanin, naturalnego jedwabiu i koronek. Sprawdzili to już starożytni Rzymianie – pasterze wywarem z mydlnicy odtłuszczali owcze runo z lanoliny. A amerykańscy osadnicy filcowali nim wełniane tkaniny – pocierany pianą z mydlnicy filc robił się nieprzemakalny. Dziś w muzeach odwar stosuje się do konserwacji zabytkowej odzieży.
■ Idealne na skalniak lub do ziołowego ogródka.
■ Dla leniwych – odporne na suszę, wiatr i mróz.
■ Mydlnica lekarska jest wykorzystywana w szamponach.
■ Ususzone liście rośliny, jak większość ziół, kupimy w aptekach i sklepach zielarskich. 50-gramowa paczuszka kosztuje ok. 3 zł.
Płukanka z mydlnicy
2 łyżki korzenia mydlnicy lekarskiej zalej dwiema szklankami wody. Gotuj 5-10 minut, przecedź, ostudź. Spłucz dokładnie włosy. Skóra głowy będzie wolniej się przetłuszczać, a włosy staną się puszyste. Uwaga: płukanka zbyt często stosowana przesusza włosy.
Tekst: Aleksandra Janusz
Zdjęcia: The Garden Collection, Garden World Images/Flora Press, Botanik Foto, Garden World Images
Zobacz więcej:
