Zimowit jesienny – sadzenie, pielęgnacja i kwitnienie. Jak odróżnić go od krokusa?
Rośliny ogrodoweZimowit jesienny to niezwykła, trochę tajemnicza roślina, która rozwija swoje pąki wtedy, gdy inne gatunki kończą kwitnienie. Jej kwiaty udowadniają, że nawet jesienią przyroda wciąż potrafi czymś zaskoczyć!
Jak wygląda zimowit jesienny?
Zimowit jesienny (Colchicum autumnale) jest rośliną o niezwykle ciekawym cyklu rozwojowym. Jego kwiaty wyrastają jesienią prosto z ziemi, bez liści. Podstawowy gatunek ma kwiaty różowofioletowe, pojedyncze. Istnieją też różne odmiany ogrodowe zimowitów o kwiatach pełnych, które mają więcej płatków, oraz inne kolory – od białego przez różowy do fioletowego. Pojedynczy kwiat ma sześć płatków, które tworzą smukły lejek.
Co ciekawe, liście zimowitu nie pojawiają się jesienią, lecz dopiero wiosną – są długie, szerokie i intensywnie zielone, jednak żyją krótko, bo zasychają już przed początkiem lata. W efekcie zimowity przypominają o sobie dwa razy w roku, wiosną i jesienią, a w pełni lata i zimą są zupełnie niewidoczne.
Kiedy kwitnie zimowit jesienny?
Zimowit jesienny, jak sama nazwa wskazuje, zakwita jesienią, najczęściej od końca sierpnia do końca października. W zależności od pogody i stanowiska kwitnienie może trwać nawet kilka tygodni.
Czy zimowit jesienny to krokus?
Na pierwszy rzut oka zimowit rzeczywiście przypomina krokusa. Oba gatunki mają podobny kształt kwiatów i zbliżony kolor, ale należą do zupełnie innych rodzin botanicznych. Krokusy (Crocus) to przedstawiciele rodziny kosaćcowatych, natomiast zimowity (Colchicum) – liliowatych.
Różni je również liczba pręcików: krokus ma ich trzy, a zimowit sześć. To drobny, ale ważny szczegół, który pozwala odróżnić te dwa gatunki. Istotna jest też pora kwitnienia: krokusy w większości kwitną wczesną wiosną, podczas gdy zimowit rozwija swoje kwiaty dopiero jesienią, często we wrześniu lub październiku.
Zobacz też: Rannik zimowy nie boi się śniegu ani mrozu! Sprawdź, kiedy kwitnie i jak go uprawiać w ogrodzie
Jak pachnie zimowit jesienny?
Zimowit jesienny ma delikatny, ledwie wyczuwalny zapach. Nie jest tak intensywny jak w przypadku hiacyntów czy narcyzów. Można go poczuć tylko z bardzo bliska. Dużo zależy od pogody i odmiany – w cieplejsze dni woń bywa lepiej wyczuwalna.
Czy zimowit jesienny ma cebulę?
Dla uproszczenia nazewnictwa, ogrodnicy zaliczają zimowity do roślin cebulowych. Zimowit jesienny nie ma jednak cebuli w klasycznym sensie, ale posiada podziemny organ spichrzowy – tzw. bulwę, kształtem i wyglądem zewnętrznym bardzo podobną do cebuli. To właśnie w niej zimowit gromadzi substancje odżywcze, które umożliwiają przetrwanie zimy i rozwinięcie kwiatów w odpowiednim momencie.
Bulwa zimowitu jest duża, owalna i pokryta suchą, brązową łuską, która chroni ją przed wysychaniem. W przeciwieństwie do cebul tulipanów czy narcyzów, nie tworzy licznych cebulek przybyszowych. Z tej bulwy wiosną wyrastają liście, a jesienią – kwiaty. Bulwy są wrażliwe na nadmiar wilgoci, dlatego najlepiej czują się w lekkiej, przepuszczalnej ziemi.
Dlaczego zimowit nie kwitnie?
Jeśli zimowity nie kwitną, przyczyn może być kilka. Najczęściej winna jest zbyt ciężka, podmokła gleba, w której bulwy zaczynają gnić. Równie częstym powodem jest zbyt głębokie posadzenie – bulwy zimowitów powinny być umieszczone na głębokości około 10-15 centymetrów, w miejscu słonecznym i ciepłym (większe bulwy można posadzić nieco głębiej, a mniejsze – płycej).
Zdarza się też, że zimowity nie kwitną w pierwszym roku po posadzeniu, ponieważ potrzebują czasu, aby dobrze się ukorzenić i zgromadzić zapasy energii. Kolejną przyczyną braku kwiatów może być nieodpowiednie stanowisko. Jeśli bulwy zostały posadzone w cieniu, to wiosną liście nie odżywią ich wystarczająco, aby jesienią miały siłę wyprodukować kwiaty. W takim wypadku bulwy należy przesadzić w bardziej słoneczne miejsce.
Kiedy sadzić zimowity?
Zimowity sadzi się w drugiej połowie lata, najczęściej w lipcu lub sierpniu, tak aby zdążyły ukorzenić się przed jesiennym kwitnieniem. Najlepiej wybrać miejsce słoneczne, o lekkiej, przepuszczalnej i niezbyt wilgotnej glebie. Bulwy sadzimy na głębokość około 10-15 centymetrów, w odstępach co 20-25 centymetrów.
Z czym sadzić zimowity, by wyglądały najlepiej?
Zimowity pięknie prezentują się na trawniku i na tle roślin zimozielonych. Można je też sadzić w towarzystwie traw ozdobnych lub niskich bylin, które późną wiosną zasłonią zasychające liście. Dobrze komponują się z krokusami lub szafirkami – ich cykle rozwojowe nie nakładają się, dzięki czemu wzajemnie się nie zagłuszają. Wielkie kwiaty zimowitów wspaniale prezentują się na tle wrzosów i wrzośców, więc mogą być ciekawym dodatkiem na ogrodowych wrzosowiskach.
Warto unikać sadzenia zimowitów w miejscach zbyt wilgotnych i zacienionych, gdzie ich bulwy łatwo ulegają chorobom i tracą siłę. Jeśli zapewnimy im słońce, lekką ziemię i spokój, będą niezawodnie kwitły co roku.
Jak pielęgnować zimowity?
Zimowity to rośliny wyjątkowo mało wymagające, ale docenią odrobinę uwagi. Najważniejsze to nie przesadzać z podlewaniem – ich bulwy źle znoszą nadmiar wilgoci, zwłaszcza jesienią i zimą. Wiosną, gdy pojawiają się liście, można je zasilić naturalnym nawozem wieloskładnikowym lub kompostem. Po zaschnięciu liści, czyli wczesnym latem, miejsce, w którym rosną, najlepiej pozostawić w spokoju – nie kopać, nie podlewać, nie naruszać gleby.
Warto pamiętać, że zimowity nie lubią konkurencji innych roślin o silnym wzroście, dlatego dobrze jest zapewnić im trochę przestrzeni. Gdy sadzimy je w trawie, należy unikać koszenia ich liści, które wyrastają wiosną, ponieważ muszą mieć czas, aby odżywić bulwę.
Prawidłowo pielęgnowane zimowity potrafią kwitnąć w jednym miejscu nawet przez wiele lat.
Kiedy należy wykopać zimowity?
Zimowity nie wymagają corocznego wykopywania, ponieważ są w pełni mrozoodporne. W polskich warunkach doskonale zimują w gruncie, o ile podłoże nie jest zbyt mokre.
Bulwy wykopuje się jedynie wtedy, gdy chcemy je rozmnożyć lub przesadzić w inne miejsce. Najlepszy moment to początek lata – w czerwcu lub lipcu, kiedy liście całkowicie zaschną i roślina przechodzi w stan spoczynku. Wykopane bulwy warto oczyścić z ziemi, osuszyć i przechować w suchym, przewiewnym miejscu aż do ponownego posadzenia. Nie ma potrzeby zabezpieczania ich na zimę – doskonale znoszą nawet silne mrozy.
Czy zimowit jesienny jest trujący? Czy jest toksyczny dla psów i kotów?
Zimowit jesienny jest rośliną piękną, ale trującą. Zawiera silną toksynę – kolchicynę, która może być niebezpieczna zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Już niewielka ilość tej substancji może powodować zatrucia objawiające się bólami brzucha, wymiotami, a w skrajnych przypadkach także zaburzeniami pracy serca. Z tego względu zimowitów nie należy sadzić w miejscach, do których mają dostęp małe dzieci lub psy.
U zwierząt domowych, zwłaszcza psów i kotów, połknięcie fragmentu bulwy lub liścia może prowadzić do silnego zatrucia. W ogrodach naturalistycznych czy wiejskich, gdzie zwierzęta mają swobodę, lepiej sadzić je w miejscach mniej dostępnych, np. wśród traw ozdobnych.
Ich toksyczność nie powinna jednak zupełnie nas zniechęcać – wystarczy zachować zdrowy rozsądek i mieć świadomość, z jaką rośliną mamy do czynienia.
Co zwiastują zimowity?
Kwitnienie zimowitów to nieomylny znak końca lata i zapowiedź zbliżających się chłodnych dni.
Zimowit jest jednak nie tylko znakiem przemijania, ale i odrodzenia – jego cykl życia przypomina, że koniec jednej pory roku jest początkiem następnej…
Tekst: Łukasz Skop, Autor Bloga Bezogrodek.Com
Zdjęcia: Shutterstock
