Rośliny kwitnące zimą – co kwitnie zimą w ogrodzie?

Który kwiat nazywamy Królową Zimy?

Tytuł „królowej zimy” należy do ciemiernika, który potrafi zakwitnąć, gdy termometr wskazuje wartości poniżej zera. Jego pąki są zadziwiająco odporne, a same kwiaty utrzymują kolor nawet w czasie mrozów i opadów śniegu. Dzięki temu ciemierniki są jednymi z najbardziej niezawodnych roślin na zimowe rabaty i do doniczkowych kompozycji.

Kupując ciemierniki w pojemnikach, najlepiej wybierać takie, które mają dobrze rozwinięty system korzeniowy. Ciemierniki nie lubią częstego przesadzania, więc od razu warto znaleźć im stanowisko na dłuższy czas: półcieniste, pod wysokimi drzewami lub na skraju klombów obsadzonych krzewami, koniecznie z ziemią bogatą w próchnicę. Ciemierniki często mają kwiaty zwisające w dół, dlatego sprytnym sposobem na podziwianie ich urody będzie posadzenie ich na podwyższonym stanowisku, np. na skarpie czy podwyższonej rabacie.

Ciemierniki chętnie się między sobą krzyżują i łatwo rozsiewają, toteż jedna roślina może dać początek wielu następnym, a każda może mieć zupełnie inne kwiaty. Liście ciemierników są skórzaste i zimozielone, ale często jesienią łapią choroby grzybowe, dlatego można je obciąć pod koniec zimy lub wczesną wiosną (marzec), tuż przed pojawieniem się nowych pąków. Usunięcie starych, zniszczonych liści zapobiega chorobom grzybowym i poprawia wygląd rośliny, a także daje jej impuls do bujnego wzrostu po kwitnieniu. 

Jakie kwiaty są wytrzymałe na mróz?

Wśród najbardziej odpornych na mróz kwiatów wyróżniają się wspomniane już ciemierniki, które nie boją się spadków temperatury i często zaczynają kwitnienie już w grudniu. Śnieżyczka przebiśnieg również dobrze znosi niskie temperatury, choć wymaga stale wilgotnej, ale nie podmokłej ziemi. Ranniki najlepiej czują się w miejscach lekko ocienionych, gdzie gleba nie przesycha. Wrzośce, również odporne na mróz, potrzebują stanowiska osłoniętego przed zimnymi wiatrami.

Krokusy botaniczne wytrzymują nawet nagłe mrozy (wtedy zwykle chronią swoje kwiaty przytulając je do ziemi, ale kiedy mróz ustąpi, ponownie stawiają je na baczność), a pierwiosnki potrafią zakwitnąć nawet już w listopadzie i utrzymać kwiaty do właściwej dla siebie pory kwitnienia, czyli do marca-kwietnia. Oczary doskonale radzą sobie nawet przy kilkustopniowym mrozie – gdy temperatura spada, zamykają swoje kwiaty poprzez zwinięcie ich pajęczych płatków. Ciekawostką są bratki, które zwykle kojarzą się z wiosną, ale potrafią kwitnąć od późnej jesieni, przez całą zimę, aż do wiosny. Najbardziej odporne na mróz są tzw. bratki miniaturowe (inaczej fiołki rogate, Viola cornuta).

Jakie krzewy kwitną zimą w ogrodzie?

Zimą kwitnące krzewy odgrywają w ogrodach pierwszoplanową rolę, bo nadają nasadzeniom strukturę, a ich kwitnienie jest widoczne już z daleka. Oczary, szczególnie odmiany o żółtych i pomarańczowych kwiatach, potrafią zakwitnąć już w grudniu i utrzymywać swoje pachnące kwiaty przez wiele tygodni. Jaśmin nagokwiatowy (Jasminum nudiflorum) najlepiej rośnie przy podporach – jego długie pędy najlepiej jest prowadzić wzdłuż pergoli lub na kratownicach. Kalina wonna i kalina bodnantska tworzą intensywnie pachnące kwiaty zebrane w małe bukiety, które potrafią otwierać się nawet podczas lekkiego mrozu.

Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) lubi półcień i żyzną, przepuszczalną glebę, a jego różowe kwiaty rozwijają się jeszcze zanim rozwiną się liście. Wawrzynek ma również odmianę kwitnącą na biało. Wawrzynki bardzo nie lubią przesadzania, ale rosną wolno i nie trzeba ich przycinać, więc są właściwie bezobsługowe. Dereń jadalny (Cornus mas) nie zawsze kwitnie zimą (zwykle w marcu i kwietniu), jednak przy łagodnej pogodzie potrafi rozpocząć sezon wcześniej niż inne krzewy, dlatego dobrze uzupełnia zimowe rabaty.

Krzewy kwitnące zimą warto sadzić w miejscach widocznych z okna, ponieważ to właśnie one najczęściej będą ozdobą ogrodu podczas ponurych, krótkich dni. Najlepiej sprawdzają się dla nich stanowiska słoneczne lub lekko ocienione, z przepuszczalną glebą.

W czasie bardzo silnych mrozów warto zabezpieczyć młode okazy, najlepiej kopczykiem ziemi lub kompostu usypanym na bryle korzeniowej. Dzięki temu nawet jeśli pąki przemarzną, wiosną roślina będzie miała szansę odbić ze zdrowych korzeni.

Co kwitnie w grudniu?

Grudzień w ogrodzie nie musi być czasem pozbawionym kolorów, bo to właśnie wtedy pąki otwierają pierwsze, najbardziej odważne rośliny.

Najwcześniejsze ciemierniki, szczególnie odmiany kwitnące zimą, potrafią otwierać pąki już po pierwszych jesiennych przymrozkach, a ich kwiaty dobrze znoszą krótkotrwałe spadki temperatury; warto jednak zabezpieczyć młode okazy ściółką z liści, by ochronić je przed gwałtownym wahaniem temperatury.

Ciekawym gatunkiem jest ciemiernik cuchnący o ciemnozielonych, mrocznych liściach i jasnozielonych kwiatach z bordową obramówką płatków. Jego kwitnienie zwykle zaczyna się w lutym, a kończy wiosną, jednak, jeśli pogoda na przełomie jesieni i zimy jest łagodna, to może zacząć kwitnąć już w grudniu. 

Wrzośce zaczynają zdobić rabaty różowymi lub fioletowymi plamami koloru, o ile rosną w przepuszczalnej ziemi, a ich korzenie nie tkwią w błocie. Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana) rozwija swoje pajęcze żółte kwiaty już późną jesienią, gdy na gałązkach trzymają się jeszcze brązowiejące liście. Otwierają się nawet przy kilku stopniach mrozu, dlatego dobrze sadzić go w miejscu widocznym z okna, aby nie przegapić tego widowiska.

Kalina bodnantska (Viburnum × bodnantense) – szczególnie piękna jest odmiana ‘Dawn’ – w łagodniejsze zimy potrafi rozpocząć kwitnienie już na początku grudnia, a jej jasnoróżowe kwiaty pojawiają się na nagich pędach i wydzielają przyjemny, słodki zapach. Suchodrzew Purpusa (Lonicera purpusii), choć mniej znany, najlepiej będzie się czuł na stanowisku osłoniętym od wiatru, gdzie jego kremowe kwiaty utrzymają się dłużej.

Co kwitnie w styczniu?

Styczeń potrafi być srogi, ale mimo to nie musi być zupełnie pozbawiony kwiatów. Nieraz już w styczniu swoje charakterystyczne, postrzępione kwiaty rozwija oczar pośredni (Hamamelis × intermedia). Odmiany tego krzewu różnią się kolorem płatków, np. 'Diane' ma jasnoczerwone kwiaty, a 'Westerstede' jasnożółte. Inne popularne odmiany to 'Arnold Promise' (żółte kwiaty), 'Jelena' (pomarańczowo-żółte) czy 'Ruby Glow' (czerwone kwiaty) oraz 'Pallida' (intensywnie pachnące, jasnożółte kwiaty).

W cieplejsze dni jasnoróżowe kwiaty zaczyna otwierać kalina wonna (Viburnum farreri), a ich delikatny zapach jest dobrze wyczuwalny w zimnym powietrzu – warto jedynie zabezpieczyć nasadę krzewu ściółką, bo młode pędy bywają wrażliwe na ostre mrozy. Zimowe kwitnienie kontynuuje jaśmin nagokwiatowy, tworząc kolejne żółte kwiaty na długich pędach. Aby utrzymać je w dobrej kondycji, najlepiej prowadzić roślinę przy podporze, która chroni pędy przed złamaniem pod ciężarem śniegu i ułatwi okrycie włókniną na wypadek nagłego i gwałtownego pogorszenia się pogody.

Także wiciokrzew pachnący (Lonicera fragrantissima), jeśli zima jest łagodna, potrafi w styczniu rozwinąć drobne kwiaty o zaskakująco intensywnym aromacie, dlatego dobrze sadzić go w miejscu lekko osłoniętym, gdzie mróz nie zniszczy pąków. W styczniu czasami pojawiają się również pierwsze pierwiosnki, zwłaszcza na osłoniętych stanowiskach.

Zimy wcale nie boją się popularne prymulki, czyli kolorowe pierwiosnki sprzedawane wiosną w doniczkach. Po przekwitnięciu wystarczy je posadzić w ogrodzie – będą miały całe lato i jesień, żeby się dobrze ukorzenić, a w zimie i wiosną znów ucieszą nas kwiatami. U niektórych wierzb można już wypatrzyć bazie, szczególnie jeśli drzewo rośnie w pełnym słońcu. Ważne, żeby unikać przycinania gałęzi zimą, aby nie usuwać rozwijających się pąków

Co kwitnie w lutym?

Luty potrafi zaskoczyć nagłym mrozem, chociaż zdarza się to już coraz rzadziej. To właśnie w tym miesiącu wiele roślin zaczyna sygnalizować nadchodzącą zmianę pory roku.

Ranniki zimowe pojawiają się jako pierwsze, często przebijając się przez resztki śniegu. Ich żółte kwiaty otwierają się tylko w słoneczne dni, dlatego najlepiej sadzić je w miejscach, gdzie zimą dociera możliwie dużo światła. To niepozorna roślina, ale zupełnie wyjątkowa – o tej porze roku ma najbardziej intensywnie wybarwione kwiaty.

W tym samym czasie rozpoczynają kwitnienie krokusy botaniczne, zwykle te należące do gatunków takich jak krokus Tommasiniego (Crocus tommasinianus), krokus złocisty (Crocus chrysanthus) czy krokus Siebera (Crocus sieberi) – to rośliny wyjątkowo odporne i dobrze przystosowane do zmiennej pogody, byle tylko nie musiały rosnąć w ciężkiej, podmokłej ziemi.

Wawrzynek wilczełyko zaczyna rozwijać różowe kwiaty jeszcze przed pojawieniem się liści, a ich zapach potrafi być wyczuwalny w całym ogrodzie; aby chronić jego pąki, warto unikać sadzenia krzewu w wietrznych miejscach, bo gwałtowne zimne podmuchy często niszczą najmłodsze przyrosty. Jeśli będziemy o tym pamiętać, to kwiaty utrzymają się na wawrzynkach nawet do początku kwietnia.

Zobacz też: Rośliny ozdobne zimą – poznaj rośliny, których kwiaty i kolorowe liście ozdobią ogród o tej porze roku

Co kwitnie w marcu?

Marzec w ogrodzie przynosi wyraźne zmiany – dni są coraz dłuższe i cieplejsze, a rośliny błyskawicznie na to reagują.

Krokusy otwierają się szeroko w pierwszych cieplejszych dniach, tworząc barwne plamy na trawnikach i rabatach; jeśli rosną w pobliżu drzew, warto unikać grabienia liści, bo cebule łatwo wtedy uszkodzić. Śnieżyczka przebiśnieg wchodzi teraz w pełnię kwitnienia. Nie jest wymagająca, chociaż lubi wilgotne stanowiska, gdzie gleba zbyt szybko nie przesycha. Ciemierniki również osiągają pełnię kwitnienia i prezentują całą paletę barw.

Pierwiosnek lekarski (Primula veris) i wyniosły (P. elatior) otwierają swoje żółte kwiaty często już na początku miesiąca, a bergenia, choć kojarzona głównie z okazałymi, mocnymi liśćmi, właśnie w marcu wypuszcza pędy kwiatowe.

Wierzby w tym czasie pokazują pierwsze bazie, a ich liczba zależy przede wszystkim od dobrego doświetlenia – jeśli rosną zbyt blisko innych drzew, warto w przyszłości rozważyć delikatne prześwietlenie koron, aby zapewnić im lepsze warunki.

W marcu w ogrodzie trzeba działać ostrożnie: nie grabić rabat do gołej ziemi, nie przekopywać miejsc, gdzie rosną gatunki cebulowe i poczekać z intensywnym cięciem do momentu, gdy temperatura ustabilizuje się powyżej zera. Wiele roślin kwitnących zimą, zwłaszcza ciemierniki czy ranniki, ma płytki system korzeniowy, który łatwo przypadkiem naruszyć.

Tekst: Łukasz Skop, Autor Bloga Bezogrodek.Com
Zdjęcia: Shutterstock